Nadciśnienie tętnicze – objawy, leczenie, dieta

Nadciśnienie to choroba, która często nas zaskakuje. Trudne do zaobserwowania objawy sprawiają, że większość z nas nie walczy z chorobą, ponieważ o niej nie wie. W większości przypadków leczenie nadciśnienia polega na zmianie swojego trybu życia i odejściu od starych nawyków. Zmiana diety, aktywność fizyczna i rezygnacja z używek to pierwszy krok w walce z nadciśnieniem.

Czym jest nadciśnienie tętnicze

Ciśnienie tętnicze to nacisk krwi na nasze żyły i tętnice, powinien on mieścić się w normach. Może je przekraczać, ale sporadycznie z konkretnych powodów (np. dużego wysiłku, stresu lub po kawie). Pomiaru kontrolnego powinny dokonywać osoby zdrowe najrzadziej raz w roku. Jeśli wartość pomiaru okaże się być niepokojąca, należy zacząć stałą kontrolę ciśnienia. Kiedy u danej osoby wartość mierzonego ciśnienia krwi stale przekracza wyznaczone normy, to jest ona chora na nadciśnienie. Jest to choroba, z którą boryka się ponad 30% osób dorosłych, statystyki obejmują tylko stwierdzone przypadki. Niewiele osób mierzy ciśnienie profilaktycznie, a inne objawy często są trudne do zaobserwowania lub w niektórych przypadkach w ogóle nie występują, co powoduje, że choroba ta często zaskakuje.

Nadciśnienie tętnicze objawy

Nadciśnienie tętnicze, znane również jako wysokie ciśnienie krwi, często nazywane jest „cichym zabójcą”, ponieważ zwykle nie daje wyraźnych objawów, co może utrudnić jego wczesne wykrycie. Jednak w niektórych przypadkach, szczególnie gdy ciśnienie krwi osiąga bardzo wysokie wartości, mogą wystąpić następujące objawy:

1. Bóle głowy - często opisywane jako pulsujące bóle głowy, zwłaszcza w tylnej części głowy.
2. Zawroty głowy - uczucie niestabilności lub obracania się otoczenia.
3. Zmęczenie lub osłabienie - ogólne uczucie wyczerpania.
4. Krwawienia z nosa - chociaż rzadkie, mogą być objawem nadciśnienia.
5. Zaburzenia wzroku - zamglone widzenie lub podwójne widzenie.
6. Bóle w klatce piersiowej - mogą sugerować poważniejsze komplikacje sercowo-naczyniowe.
7. Trudności w oddychaniu - uczucie duszności, szczególnie przy wysiłku.
8. Nietypowe bicie serca - uczucie kołatania serca lub nieregularne bicie serca.

Osoby z nadciśnieniem często przez długi czas nie zdają sobie sprawy z jego obecności, dopóki nie wystąpią poważne komplikacje, takie jak zawał serca, udar mózgu, uszkodzenie nerek lub problemy z wzrokiem. Dlatego regularne mierzenie ciśnienia krwi i konsultacje z lekarzem są kluczowe dla wczesnego wykrywania i zarządzania nadciśnieniem.

Jak zdiagnozować nadciśnienie tętnicze

Aby zdiagnozować chorobę, jaką jest nadciśnienie tętnicze, należy dokonywać regularnych pomiarów. Jeśli zauważysz, że Twoje wyniki są za wysokie, udaj się do lekarza. Zabierz ze sobą wypełniony dzienniczek pomiaru, aby przedstawić lekarzowi swoje pomiary ---> pobierz darmowy dzienniczek ciśnienia krwi. O optymalnym ciśnieniu mówimy wtedy, gdy wynik pomiaru wskazuje na wartość równą 120/80 mm Hg. Ciśnienie w normie to takie, którego wartość SYS (ciśnienie skurczowe) mieści się w przedziale 120 - 129, a wartość DIA (ciśnienie rozkurczowe) to od 80 do 84. Ciśnienie o wartościach 130-139 mm (SYS) Hg i 85-89 mm Hg (DIA) uważa się za wysokie, ale prawidłowe. Wyniki powyżej tych wartości wskazują na nadciśnienie tętnicze.

Dokonanie prawidłowego pomiaru nie jest jednak takie proste, trzeba pamiętać o kilku zasadach. Jeśli chcesz przeprowadzić swoje badanie prawidłowo oraz dowiedzieć się, w jakich porach dnia należy je wykonywać, przeczytaj artykuł Ciśnienie tętnicze krwi dotyczący pomiaru ciśnienia.

Tabela ciśnienia krwi

Na podstawie kilku niezależnych badań ciśnienia, których wynik przekracza normę, lekarz stwierdza chorobę i przystępuje do wywiadu lekarskiego. Zadane pytania pomogą twierdzić, czy istnieją konkretne przyczyny pojawienia się choroby oraz jakie niesie za sobą ryzyko.

Podczas wywiadu lekarz powinien zapytać pacjenta o takie rzeczy jak:

• przyjmowane leki - aby dowiedzieć się, czy to leki powodują wysokie ciśnienie
• występowanie chorób współistniejących jak np. cukrzyca
• obecność czynników ryzyka, które dzielą się na:
  • niezależne od pacjenta, takie jak wiek, obciążenia w rodzinie czy pochodzenie etniczne
  • zależne od pacjenta: waga, dieta, aktywność fizyczna i przyjmowane używki
• inne objawy nadciśnienia:
  • ciągłe zmęczenie
  • zawroty i bóle głowy
  • problemy ze snem
  • krwotoki z nosa
  • irytacja
  • duszności
  • ścisk w klatce piersiowej w okolicy serca

Zdarza się tak, że nadciśnienie to objaw innej choroby związanej z nerkami, tętnicami, tarczycą i tp., wtedy nazywamy je nadciśnieniem wtórnym.

Jak groźne jest nadciśnienie tętnicze

W początkowych fazach oraz przy łagodnym i umiarkowanym nadciśnieniu pacjent często nie odczuwa żadnych dolegliwości, zdarza się jednak, że objawy towarzyszące chorobie znacznie utrudniają funkcjonowanie chorego. Bóle głowy, rozdrażnienie czy bezsenność są uciążliwe, lecz brak tych objawów często utrudnia zdiagnozowanie choroby i odwleka proces leczenia. Nieleczone nadciśnienie może powodować niekorzystne zmiany w naczyniach krwionośnych, nerkach i sercu, co prowadzić może do zawału czy też niewydolności i przerostu mięśnia sercowego.

Regularne badanie nawet w przypadku zupełnie zdrowych osób jest bardzo ważne. W porę rozpoczęte leczenie może nas uchronić przed powyższymi zagrożeniami!

Leczenie nadciśnienia tętniczego

Jeśli choroba nie jest zbyt zaawansowana i nie powoduje dużego zagrożenia, to w pierwszej kolejności zaleca się zmianę nawyków żywieniowych, zwiększenie aktywności fizycznej oraz rezygnację z używek. Utrzymanie prawidłowej masy ciała jest kluczowym czynnikiem w leczeniu nadciśnienia.

Niestety w zdecydowanej większości przypadków leczenie polega na przyjmowaniu leków, które obniżają ciśnienie krwi. Stosowanie farmakologii nie wyklucza jednak konieczności stosowania naturalnych sposobów obniżania ciśnienia jak odpowiednia dieta czy ruch.

Bardzo ważnym elementem w drodze do unormowania ciśnienia tętniczego krwi jest ograniczenie, a najlepiej całkowita rezygnacja ze spożywania alkoholu czy palenia papierosów.

Dieta na nadciśnienie - co jeść?

Kluczowym elementem przy zmianie nawyków żywieniowych jest ograniczenie tłuszczów i soli. Ważnym elementem jest zwiększenie ilości spożywanych owoców i warzyw bogatych w potas tj. ziemniaki, szpinak, buraki, pomidory, banany itp.

Zasady żywieniowe dla osób chorych na nadciśnienie:

1. Ze swojej codziennej diety wyklucz sól. Ograniczaj ją stopniowo, zastępuj innymi przyprawami (najlepiej ziołami), aż będziesz gotowy, by wyeliminować ją do zera. Z tego względu należy też unikać żywności przetworzonej oraz przekąsek - często zawierają duże ilości soli.
2. Spożywaj duże ilości świeżych owoców i warzyw - wybieraj te bogate w potas i witaminę C.
3. Nie smaż. Posiłki gotuj lub przyrządzaj na parze, ew. piecz.
4. Kilka razy w tygodniu spożywaj mięso i ryby. Wybieraj chude mięso drobiowe, unikaj ryb wędzonych, a spożycie czerwonego mięsa ogranicz do kilku razy w miesiącu.
5. Unikaj białego pieczywa i makaronów z białej mąki. Wybieraj gruboziarniste kasze i brązowy ryż.
6. Wybieraj niskotłuszczowe produkty mleczne.
7. Nie pij słodkich napoi oraz ogranicz spożycie kawy i herbaty.

Poniżej znajduje się pomocna infografika dotycząca nawyków żywieniowych przy nadciśnieniu.

Aktywność fizyczna

Równie istotnym elementem, pozwalającym na naturalne obniżenie i ustabilizowanie ciśnienia, jest aktywność fizyczna. Już po 3 tygodniach regularnych ćwiczeń możliwe jest zarejestrowanie zmian podczas codziennej kontroli ciśnienia. Osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze mogą na stałe obniżyć wartość rozkurczową i skurczową w spoczynku nawet o 10 mm Hg. Najlepiej, aby to, jakie ćwiczenia i jak często powinieneś wykonywać, określił specjalista. Treningiem, który najlepiej wpływa na obniżenie ciśnienia w spoczynku, jest trening aerobowy zwany też cardio. To ćwiczenia wykonywane w jednostajnym równym tempie, np. jazda na rowerze, bieganie czy marsz.

Dodatkową zaletą regularnych treningów jest redukcja nadwagi, która jest jednym z czynników ryzyka występowania nadciśnienia.

Nadciśnienie w ciąży

Nadciśnienie w ciąży dzielimy na nadciśnienie przewlekłe i nadciśnienie ciążowe.

To pierwsze to takie, które zostało rozpoznane już przed zajściem w ciąże i powinno być kontrolowane przez cały czas jej trwania, a także po porodzie. W przypadku nieleczonego wcześniej nadciśnienia konieczne jest jego ustabilizowanie na etapie planowania ciąży. W momencie zajścia w ciążę niektóre z leków obniżających ciśnienie powinny zostać odstawione lub zastąpione innymi - bezpiecznymi dla matki i dziecka.

Nadciśnienie ciążowe to choroba, która rozpoczyna się w ciąży około 20 tygodnia jej trwania, a kończy się po upływie około 40 dni od narodzin dziecka. Regularne badanie ciśnienia tętniczego jest bardzo istotne. Wartości uznawane za nadciśnienie w ciąży są takie same jak te ogólne, tzn. powyżej 140 mm Hg dla ciśnienia skurczowego oraz powyżej 90 mm Hg dla rozkurczowego. Kiedy wartości te przekraczają 160/110 mm Hg, wtedy mówimy o ciężkim nadciśnieniu.

Nadciśnienie w ciąży często jest podstawą do szybszego jej rozwiązania.

Powikłania związane z nadciśnieniem u kobiet w ciąży

Stan przedrzucawkowy – objawia się przede wszystkim wysokim ciśnieniem krwi oraz białkomoczem. Innymi objawami, mogącymi wskazywać na stan przedrzucawkowy, są: obrzęk dłoni i twarzy, prawostronny ból brzucha, ból w klatce piersiowej, nagły wzrost wagi, zawroty i bóle głowy, skrócony oddech, wymioty i nudności, zaburzenia wzroku.

Czym może skutkować stan przedrzucawkowy?

Stan przedrzucawkowy jest niebezpieczny zarówno dla dziecka, jak i dla ciężarnej. Może doprowadzić do zaburzeń wzrostu płodu, niedotlenienia lub do jego śmierci. U matki skutkiem może być stała ślepota, krwotok w mózgu, wzrost ryzyka wystąpienia zawału i chorób sercowo-naczyniowych oraz niewydolność nerek. Stan przedrzucawkowy może przerodzić się w stan rzucawkowy, który objawia się nagłymi drgawkami, wzrostem ciśnienia i utratą przytomności.

Czynnikami wpływającymi na poziom ryzyka wystąpienia stanu przedrzucawkowego i rzucawki są np. otyłość matki, ciąża wielopłodowa, wcześniejsze występowanie stanu przedrzucawkowego lub rzucawkowego, ciąża po 35 roku życia, cukrzyca, choroba nerek i niedobór witaminy D.