Nadciśnienie tętnicze – objawy, przyczyny i sposoby leczenia

Ostatnia aktualizacja: 06 LUTY 2025

Nadciśnienie tętnicze rozwija się stopniowo i przez długi czas nie daje wyraźnych objawów. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z choroby, dopóki nie pojawią się poważniejsze komplikacje. Dlatego regularne monitorowanie ciśnienia krwi jest kluczowe – wczesne wykrycie pozwala uniknąć groźnych konsekwencji.

W większości przypadków leczenie nadciśnienia zaczyna się od zmiany stylu życia – ograniczenia soli, zwiększenia aktywności fizycznej i unikania stresu. Czasami jednak konieczne jest również wdrożenie leczenia farmakologicznego.

Co to jest nadciśnienie tętnicze?

Ciśnienie tętnicze to siła, z jaką krew naciska na ściany tętnic. Prawidłowe wartości wynoszą:

• ciśnienie skurczowe (górne): 120-129 mmHg,
• ciśnienie rozkurczowe (dolne): 80-84 mmHg.

Niepokojące wartości zaczynają się od 130/85 mmHg, a nadciśnienie rozpoznaje się, gdy ciśnienie stale przekracza 140/90 mmHg.

U zdrowych osób wartości mogą chwilowo wzrastać pod wpływem wysiłku, stresu czy kofeiny, ale powinny wracać do normy. Zaleca się kontrolny pomiar ciśnienia przynajmniej raz w roku, nawet jeśli nie ma żadnych objawów.

Nadciśnienie tętnicze to choroba, w której ciśnienie krwi stale utrzymuje się powyżej normy. Dotyczy ponad 30% dorosłych, a rzeczywista liczba chorych może być wyższa, ponieważ wiele osób nie wykonuje regularnych pomiarów. Problemem jest także brak wyraźnych objawów – u niektórych osób nadciśnienie rozwija się latami, nie dając żadnych sygnałów ostrzegawczych. Dlatego tak ważne jest regularne monitorowanie ciśnienia i szybka reakcja na niepokojące wyniki.

Objawy nadciśnienia tętniczego, mogą Cię zaskoczyć

Nadciśnienie tętnicze, znane także jako wysokie ciśnienie krwi, często nazywane jest „cichym zabójcą”, ponieważ przez długi czas nie daje żadnych objawów. Wiele osób dowiaduje się o chorobie dopiero wtedy, gdy dojdzie do poważnych powikłań, takich jak udar czy zawał serca. Jednak przy bardzo wysokim ciśnieniu mogą pojawić się następujące objawy:

• Bóle głowy – zwłaszcza pulsujące, w okolicy potylicy.
• Zawroty głowy – uczucie niestabilności lub oszołomienia.
• Przewlekłe zmęczenie – osłabienie, brak energii.
• Krwawienia z nosa – rzadkie, ale mogą wystąpić.
• Problemy ze wzrokiem – zamglone lub podwójne widzenie.
• Bóle w klatce piersiowej – mogą wskazywać na problemy z sercem.
• Duszność – trudności w oddychaniu, zwłaszcza przy wysiłku.
• Kołatanie serca – uczucie nierównego lub przyspieszonego rytmu serca.

‼️ Nie czekaj na objawy! Nadciśnienie często rozwija się bez żadnych sygnałów ostrzegawczych. Jedynym pewnym sposobem na jego wykrycie jest regularne mierzenie ciśnienia krwi. Jeśli Twoje ciśnienie utrzymuje się powyżej 140/90 mmHg, skonsultuj się z lekarzem, nawet jeśli nie odczuwasz żadnych dolegliwości.

Jak zdiagnozować nadciśnienie tętnicze?

Aby zdiagnozować nadciśnienie tętnicze, należy regularnie mierzyć ciśnienie krwi. Warto prowadzić dzienniczek pomiaru ciśnienia, aby przedstawić lekarzowi wiarygodne dane dotyczące ciśnienia krwi. 👉 Darmowy dzienniczek pomiaru ciśnienia krwi

Jakie wartości są prawidłowe?

• Optymalne ciśnienie: 120/80 mmHg.
• Ciśnienie w normie: SYS 120–129 mmHg, DIA 80–84 mmHg.
• Wysokie, ale prawidłowe ciśnienie: SYS 130–139 mmHg, DIA 85–89 mmHg.
• Nadciśnienie tętnicze: wartości powyżej 140/90 mmHg.

Co oznacza SYS na ciśnieniomierzu?

SYS na ciśnieniomierzu oznacza ciśnienie skurczowe, czyli siłę, z jaką serce pompuje krew do tętnic podczas skurczu. Jest to pierwsza (wyższa) wartość na wyświetlaczu urządzenia. Prawidłowy wynik powinien wynosić 120–129 mmHg. Jeśli wartość SYS przekracza 140 mmHg, może to wskazywać na nadciśnienie.

Co oznacza DIA na ciśnieniomierzu?

DIA na ciśnieniomierzu oznacza ciśnienie rozkurczowe, czyli siłę nacisku krwi na ściany tętnic w momencie rozluźnienia serca między uderzeniami. Jest to druga (niższa) wartość na wyświetlaczu. Optymalny wynik to 80–84 mmHg, a wartości powyżej 90 mmHg mogą wskazywać na nadciśnienie.

🚨 Pamiętaj! Nadciśnienie często rozwija się bezobjawowo, dlatego warto regularnie kontrolować swoje ciśnienie. Jeśli jeszcze nie masz ciśnieniomierza, sprawdź naszą ofertę dokładnych i łatwych w obsłudze urządzeń 👉 Ciśnieniomierze

Jak poprawnie mierzyć ciśnienie?

Dokładność pomiaru zależy od przestrzegania kilku zasad. Czy wiesz, że stres, kawa czy rozmowa w trakcie badania mogą fałszować wynik? Aby dowiedzieć się, jak prawidłowo mierzyć ciśnienie i o jakich porach dnia najlepiej to robić, przeczytaj nasz artykuł Jak mierzyć ciśnienie krwi?

Przyczyny nadciśnienia tętniczego

Nadciśnienie tętnicze rozwija się stopniowo i często przez długi czas nie daje o sobie znać. Może mieć charakter pierwotny (samoistny) lub wtórny, wynikający z innych chorób.

1. Nadciśnienie pierwotne (samoistne)

Przyczynami mogą być:

• Predyspozycje genetyczne – jeśli w rodzinie występowało nadciśnienie, ryzyko choroby jest większe.
• Nieprawidłowa dieta – nadmiar soli, tłuszczów nasyconych i przetworzonej żywności sprzyja wzrostowi ciśnienia.
• Brak aktywności fizycznej – siedzący tryb życia osłabia serce i sprzyja nadciśnieniu.
• Otyłość i nadwaga – zwiększają obciążenie serca i prowadzą do wzrostu ciśnienia krwi.
• Przewlekły stres – długotrwałe napięcie może powodować skoki ciśnienia.
• Nadużywanie alkoholu i palenie papierosów – uszkadzają naczynia krwionośne, co prowadzi do wzrostu ciśnienia.
• Wiek – ryzyko nadciśnienia rośnie po 40. roku życia, ale coraz częściej diagnozuje się je również u młodszych osób.

2. Nadciśnienie wtórne

Może być spowodowane przez:

• Choroby nerek – zaburzenia pracy nerek mogą prowadzić do nadciśnienia.
• Zaburzenia hormonalne – np. nadczynność tarczycy, zespół Cushinga czy guz chromochłonny nadnerczy.
• Bezdech senny – powoduje skoki ciśnienia w nocy i zwiększa ryzyko nadciśnienia przewlekłego.
• Ciąża – nadciśnienie ciążowe może rozwijać się po 20. tygodniu ciąży.
• Niektóre leki – np. doustne środki antykoncepcyjne, leki przeciwbólowe i niektóre preparaty na przeziębienie.

Dlaczego warto znać przyczyny nadciśnienia?

Rozpoznanie czynników ryzyka i ich eliminacja może pomóc w zapobieganiu nadciśnieniu lub jego skuteczniejszym leczeniu. Regularne badania i zdrowy styl życia to klucz do utrzymania prawidłowego ciśnienia.

Jak groźne jest nadciśnienie tętnicze?

Nieleczone nadciśnienie powoduje nieodwracalne uszkodzenia naczyń krwionośnych, serca i nerek, prowadząc do poważnych chorób, takich jak:

• Zawał serca – nadciśnienie zwiększa ryzyko zatkania tętnic.
• Udar mózgu – wysokie ciśnienie może doprowadzić do pęknięcia naczyń w mózgu.
• Przerost mięśnia sercowego – serce pracuje ciężej, co może prowadzić do jego niewydolności.
• Niewydolność nerek – nadciśnienie uszkadza naczynia krwionośne w nerkach, zaburzając ich pracę.

🚨 Nie warto czekać na objawy. Regularne mierzenie ciśnienia jest kluczowe – zwłaszcza jeśli masz w rodzinie osoby z nadciśnieniem.

Sposoby leczenia nadciśnienia tętniczego

Sposoby leczenia nadciśnienia zależą od stopnia zaawansowania choroby. W początkowej fazie można skutecznie obniżyć ciśnienie poprzez zmianę stylu życia, natomiast w cięższych przypadkach konieczne jest leczenie farmakologiczne.

1. Zmiana stylu życia — pierwszy krok do zdrowego serca

• Zdrowa dieta – ograniczenie soli, tłuszczów nasyconych i przetworzonych produktów, a zwiększenie spożycia warzyw, owoców i produktów bogatych w potas.
• Aktywność fizyczna – regularny ruch, np. spacery, pływanie czy jazda na rowerze, pomaga obniżyć ciśnienie.
• Utrzymanie prawidłowej masy ciała – nadwaga jest jednym z głównych czynników ryzyka nadciśnienia. Zastanawiasz się, czy czy Twoja masa ciała jest prawidłowa? Najłatwiejszym sposobem aby się tego dowiedzieć jest skorzystanie z kalkulatora BMI
• Ograniczenie używek – alkohol i papierosy podnoszą ciśnienie oraz uszkadzają naczynia krwionośne.

2. Leczenie farmakologiczne — gdy zmiana stylu życia nie wystarcza

W zaawansowanym nadciśnieniu konieczne jest stosowanie leków obniżających ciśnienie. Nie oznacza to jednak, że można zrezygnować ze zdrowych nawyków – połączenie farmakoterapii z właściwym stylem życia daje najlepsze efekty.

3. Rzucenie używek — kluczowy krok do poprawy zdrowia

Palenie papierosów i spożywanie alkoholu podnoszą ciśnienie i przyspieszają rozwój powikłań. Nawet niewielka redukcja ilości spożywanego alkoholu może pomóc w walce z nadciśnieniem.

Dieta na nadciśnienie — co jeść?

Dieta ma ogromny wpływ na ciśnienie krwi. Kluczowe jest ograniczenie tłuszczów nasyconych i soli, a także zwiększenie spożycia produktów bogatych w potas, takich jak ziemniaki, szpinak, buraki, pomidory i banany.

Zasady żywieniowe dla osób z nadciśnieniem

• Ogranicz sól – nadmiar sodu podnosi ciśnienie. Stopniowo zastępuj sól ziołami i naturalnymi przyprawami. Unikaj gotowych dań, przekąsek i przetworzonej żywności, ponieważ często zawierają ukrytą sól.
• Jedz więcej świeżych warzyw i owoców – zwłaszcza tych bogatych w potas (banany, pomidory, ziemniaki), magnez i witaminę C, które pomagają regulować ciśnienie krwi.
• Unikaj smażenia – w miarę możliwości wybieraj gotowanie, duszenie, pieczenie lub gotowanie na parze.
• Spożywaj chude białko – kilka razy w tygodniu jedz chude mięso drobiowe i ryby, ale unikaj wędzonych ryb i tłustego mięsa. Jedzenie czerwonego mięsa ogranicz do kilku razy w miesiącu.
• Postaw na pełnoziarniste produkty – zamiast białego pieczywa, makaronu czy ryżu wybieraj gruboziarniste kasze, pieczywo razowe i brązowy ryż, które dostarczają błonnika i pomagają w regulacji ciśnienia.
• Sięgaj po niskotłuszczowe produkty mleczne – jak np. jogurty, kefiry i mleko o obniżonej zawartości tłuszczu.
• Unikaj słodzonych napojów i nadmiaru kofeiny – napoje gazowane i soki z dodatkiem cukru podnoszą poziom insuliny, co może wpływać na wzrost ciśnienia. Ogranicz także kawę i czarną herbatę, ponieważ mogą one powodować skoki ciśnienia.