Elektroterapia i elektrostymulacja -po co i jak ją zrobić?
Większość z nas w ciągu swojego życia doznaje różnego rodzaju urazów stawów i mięśni. Elektroterapia i elektrostymulacja to kojarzone przez nas pojęcia, lecz czy dokładnie wiemy, jaki jest cel tych metod leczenia i stymulowania? Pojęcia te kojarzą nam się z fizjoterapią, kosmetologią lub fitnessem. Czym dokładnie jest metoda leczenia i stymulacji prądem?
Czym jest elektroterapia i elektrostymulacja?
Elektroterapia i elektrostymulacja to pojęcia powszechnie stosowane zamiennie. Jeśli się nad nimi głębiej zastanowić to elektrostymulacja jest metodą elektroterapii.
Elektroterapia to dziedzina fizjoterapii, ale jej metody wykorzystywane są również w branży kosmetycznej i branży fitness. Skupmy się na pojęciu ogólnym, czyli elektroterapii, która jest metodą leczenia prądem stałym, zmiennym lub impulsami o różnej częstotliwości. Do zabiegów używa się różnego rodzaju elektrod i prądu o różnych częstotliwościach i natężeniu. Terapia prądem stałym wykorzystuje prąd o jednolitym natężeniu i niezmiennym i kierunku. Terapia impulsami przeprowadzana jest z wykorzystaniem impulsów elektrycznych tzn. prądu zmiennego (o różnym natężeniu i zmiennym kierunku) gdzie natężenie oraz kierunek dopasowane są do celu zabiegu. Dzięki zabiegom polegającym na przepływie prądu przez ciało pacjenta można złagodzić przewlekłe i ostre stany bólowe. Elektroterapia pozwala również na redukcję obrzęków, leczenie zwyrodnień, przebarwień skórnych, blizn, uszkodzeń mięśni i wielu innych schorzeń. W zależności od metody i urządzenia wybranego do terapii zabiegi trwają od 5 do 30 min i powtarza się je cyklicznie co kilka dni, tygodniu a czasem codziennie.
W czym pomaga elektroterapia.
Elektroterapia to metoda polecana pacjentom, którym dokuczają silne i/lub przewlekłe stany bólowe. Za pomocą elektroterapii możliwe jest ograniczenie farmakologicznych metod uśmierzania bólu, co korzystnie wpływa na organizm pacjenta. Dzięki leczniczym prądami możemy ograniczyć lub całkowicie uspokoić bóle menstruacyjne, nerwobóle, bóle związane ze zwyrodnieniem stawów i bóle reumatyczne, rwę kulszową i ramienną oraz inne stany bólowe. Oprócz właściwości przeciwbólowych elektroterapia umożliwia zaleczenie stanów zapalnych, zwiększenie zakresu ruchu. Prąd w zależności od częstotliwości ma różny wpływ na mięśnie, tkanki i nerwy w ludzkim ciele.
Przeciwwskazania - czyli kiedy nie powinno się stosować elektroterapii?
Pierwszą i najczęściej wskazywana przeszkodą do korzystania z elektroterapii jest wszczepiony rozrusznik serca. Z terapii prądem nie powinny też korzystać osoby z endoprotezami i innymi metalowymi implantami. Kolejnym przeciwwskazaniem jest choroba nowotworowa, zaburzenia czucia lub nietolerancja prądu oraz ostre stany zapalne skóry. Z elektroterapii nie powinny korzystać także kobiety w ciąży, choć istnieją urządzenia, z których korzysta się podczas porodu w celu uśmierzania bóli porodowych.
Popularne rodzaje elektroterapii
Galwanizacja
Galwanizacja to prosta i często wykorzystywana metoda rehabilitacji prądem stałym. Do przeprowadzenia zabiegu używa się dwóch elektrod (anody i katody) oraz nasączonych roztworem chlorku sodowego podkładów. Galwanizacja to metoda zalecana przy trudno zrastających się kościach, zapaleniach nerwów, ciężko gojących się ranach, obrzękach i krwiakach. Zabieg galwanizacji dzielimy na galwanizację poprzeczną (dogłębna penetracja tkanki) i podłużną (płytka penetracja tkanki) - w zależności od ułożenia elektrod.
Jonoforeza
Jonoforeza, zwana również terapią jonową, to zabieg z użyciem prądu stałego, polegający na wtłoczeniu substancji leczniczej do tkanek. Czas zabiegu zależy od użytego leku, ale większości przypadków jest to 10-20 min. Zabieg jonoforezy (w fizjoterapii) wykonywany jest w przypadku stanów zapalnych, pourazowych i bóli kręgosłupa, nerwobóli, przykurczy mięśniowych zapaleń okołostawowych itp.
Kąpiele wodno-elektryczne
Kąpiel polegająca na zanurzeniu w wodzie całego ciała (po barki) lub jego części. Kąpiel obywa się w specjalnych komorach z elektrodami. Jest to metoda stosowana przy zapaleniach wielonerwowych, zmianach zwyrodnieniowych, osteoporozie, korzonkach itd.
Prądy diadynamiczne (prądy Bernarda)
Terapia wykonywana jest za pomocą płaskich elektrod, gdzie jedna jest katodą, druga anodą. Prądy diadynamiczne poprawiają krążenie, eliminują stany zapalne oraz redukują obrzęki. Zabieg prądami Bernarda trwa zazwyczaj od 2 do 8 minut.
Prądy interferencyjne (Nemeca)
Prądy Nemeca, AMF czy też IFM to prądy o średniej częstotliwości. Podczas zabiegu fale o różnych częstotliwościach krzyżują się - stąd określenie (interferencyjne). Podobnie jak pozostałe metody elektroterapii, prądy interferencyjne łagodzą różnego pochodzenia bóle oraz pobudzają mięśnie.
Elektrostymulacja
Polega na stymulowaniu mięśni, nerwów i tkanek za pomocą prądów impulsywnych, czyli takich o zmiennym natężeniu.
Jak często można korzystać z elektroterapii?
W zależności od metody i charakterystyki schorzenia czas terapii jest różny i waha się w granicach od kilku do kilkudziesięciu minut. Niektóre rodzaje terapii przeprowadzane są codziennie inne co kilka dni, a nawet tygodni. Zazwyczaj pierwsze kilka zabiegów odbywa się w krótszym odstępie czasu, który stopniowo się wydłuża.
| Rodzaj terapii | Czas trwania zabiegu | Częstotliwość zabiegów |
| Galwanizacja | 15-30 minut | Codziennie w serii po 10-20 zabiegów |
| Jonoforeza | 10-20 minut | Zabieg wykonuje się w seriach od 10 do 20 zabiegów dzień po dniu lub co 2 dni |
| Kąpiele wodno-elektryczne | 5-15 minut | 2 razy w tygodniu |
| Prądy diadynamiczne | 6-8 minut | Codziennie przez 5-10 dni |
| Prądy interferencyjne | 5-20 minut | Od 6 do 15 zabiegów po 2 lub 3 razy w tygodniu |
| Prądy Terberta | 8-15 minut | Seria zabiegów od 6 do 8 dni z rzędu |
| Prądy Kotza | 10-20 minut | Ok. 10 zabiegów, od 3 do 5 razy w tygodniu |
| Prądy TENS | 15-90 minut | Można używać codziennie |
| Prądy EMS | 15-50 minut | 2-3 razy w tygodniu |
Elektrostymulacja
Dzięki specjalistycznym aparatom do domowego użytku część zabiegów możliwa jest wykonania w domu. Ze względu na stopień skomplikowania zabiegu oraz cenę specjalistycznego sprzętu w domowych warunkach wykonuje się raczej elektrostymulacje. Najpopularniejsze aparaty domowe to aparaty TENS lub EMS. W sklepach medycznych lub internecie dostępne są również uniwersalne aparaty oferujące oba typy elektrostymulacji. Urządzenia typu Combo posiadają funkcje prądów TENS i EMS. Domowy sprzęt do elektrostymulacji wyposażony jest zazwyczaj w jednostkę główną, która generuje impulsy elektryczne, w kable oraz elektrody. Przed zakupem urządzenia wato sprawdzić, czy dany typ terapii jest dla nas odpowiedni oraz, czy sprzęt, który zamierzamy nabyć, jest wyrobem medycznym.
Więcej na temat elektrostymulacji TENS i EMS w domu w naszym drugim artykule - TENS i EMS- na czym polega elektroterapia, kto powinien ją stosować i jak wykonać ją w domu?
Elektroterapia i elektrostymulacja w kosmetyce i medycynie estetycznej
Terapia prądem znalazła zastosowanie w kosmetologii, a gabinety kosmetyczne oferują szereg zabiegów wykonywanych przy użyciu prądu stałego oraz impulsów elektrycznych. Elektrostymulacja i elektroterapia to idealny sposób na regenerację i odbudowę tkanek. Działa odżywczo na komórki, poprawia krążenie, stymuluje produkcję kolagenu oraz pobudza mięśnie. Prądy stosuje się na twarz w celu jej odmłodzenia odżywienia, ujędrnienia, poprawy owalu twarzy oraz ogólnej poprawy jej wyglądu i kondycji. Zabiegi prądem mogą przyczynić się do redukcji zmarszczek, blizn, popękanych naczyń, łojotoku itd. Elektroterapia wykorzystywana jest również do leczenia trądziku pospolitego i różowatego. Oprócz zabiegów na twarz kosmetolodzy oferują zabiegi na całe ciało. Celem tych zabiegów jest np. redukcja cellulitu, rozstępów, miejscowe usunięcie tkanki tłuszczowej, ujędrnienie i ogólna poprawa kondycji skóry.
